Wat is het verschil tussen DISC, MBTI en Belbin?

Inleiding

Binnen teamontwikkeling en leiderschapstraining behoren het DISC-model, het MBTI-model en het Belbin Teamrollenmodel tot de meest gebruikte en beproefde instrumenten. Elk van deze modellen helpt mensen om zichzelf en elkaar beter te begrijpen – met als doel betere samenwerking, effectievere communicatie en een sterke teamcultuur.

Organisaties kiezen vaak voor één van deze modellen vanwege de herkenbare inzichten, de directe toepasbaarheid én de mogelijkheid om persoonlijke profielen te gebruiken. Deze rapporten vormen een krachtig vertrekpunt voor reflectie, teamgesprekken en gerichte ontwikkeling.

Bij Abundant Life krijgen we regelmatig de vraag: “Welk model is het meest geschikt voor ons team?”
Moet ik kiezen tussen Belbin of DISC? Of tussen MBTI of Belbin? Of Belbin of MBTI....  

Ons antwoord is: dat hangt af van de vraag en het doel het traject of training. Ieder model biedt een ander perspectief en belicht een ander aspect van hoe mensen functioneren in samenwerking. Precies om die reden hebben wij ervoor gekozen om ons te laten accrediteren in alle drie de modellen. Zo kunnen we altijd aansluiten bij wat een team nodig heeft – of verschillende inzichten combineren voor een rijker totaalbeeld.

In dit artikel vergelijken we in vijf hoofdpunten, DISC, MBTI en Belbin op hoofdlijnen. We belichten hun aanpak, hun waarde in teamcontext, de manier waarop de persoonlijke profielen werken, en hoe de modellen elkaar kunnen aanvullen. Zo helpen we jou om helder te krijgen wat elk model toevoegt – en wanneer het het meest effectief is.

1. Wat brengt elk model in kaart?

  • DISC brengt iemands gedragsstijl (voorkeursgedrag) in kaart in de gekozen situatie (meestal de werkvloer). Het model onderscheidt vier primaire stijlen: Dominantie, Invloed, Stabiliteit en Conscientieus. Deze stijlen zeggen iets over hoe iemand beslissingen neemt, communiceert en reageert op verandering of conflicten. Ook wordt er gemeten hoe het gedrag eruit ziet onder stress. Er wordt gewerkt met 20 verschillende gedragsprofielen.
  • MBTI richt zich op 16 persoonlijkheidsvoorkeuren op vier dimensies: Extraversion–Introversion, Sensing–Intuition, Thinking–Feeling en Judging–Perceiving. Op basis daarvan ontstaan zestien persoonlijkheidstypes. MBTI helpt mensen begrijpen waar hun aandacht naartoe gaat, hoe ze informatie verwerken, beslissen en omgaan met de buitenwereld.
  • Belbin identificeert negen mogelijke rollen die mensen van nature in teams vervullen, zoals de Voorzitter, Vormer, Zorgdrager of Plant. Het model kijkt naar hoe iemand bijdraagt aan het functioneren van een team, vanuit gedrag, talenten en samenwerking en benadrukt sterk de samenhang in een uitgebreid teamprofiel tussen de verschillende teamleden.

➡️ Samengevat: DISC kijkt naar gedrag, MBTI naar persoonlijkheidsstructuur, en Belbin naar rolgedrag en bijdragen in teams.
Elk model biedt zo een eigen perspectief op de mens in samenwerking en is effectief.

2. Hoe dragen de modellen bij aan teamontwikkeling?

Alle drie de modellen versterken teams, maar op verschillende manieren:

  • DISC is bijzonder krachtig bij het verbeteren van communicatie. Teamleden leren hun eigen stijl herkennen én hoe die van anderen verschilt. Dit verlaagt irritaties, verhoogt begrip en verbetert samenwerking direct.
  • MBTI gaat dieper in op denkpatronen, motivatie en onderliggende voorkeuren. Hierdoor ontstaat meer begrip voor waarom mensen dingen op een bepaalde manier benaderen. MBTI is krachtig bij het bespreekbaar maken van onderlinge verschillen in besluitvorming, visie en aanpak.
  • Belbin richt zich op de teamrolverdeling: wie draagt wát bij? Het model helpt teams balans te vinden tussen initiatiefnemers, denkers, afmakers, verbinders enzovoort. Het laat zien waarom sommige teams soepel draaien en andere juist vastlopen.

➡️ Praktisch verschil: DISC is direct toepasbaar in gedrag en communicatie, MBTI geeft verdieping in motivatie en denkvoorkeuren, Belbin maakt zichtbaar hoe teamleden elkaar aanvullen en het meest effectief kunnen samenwerken. 

verschil Belbin, DISC en MBTI rapport

3. De rol van profielen en persoonlijke rapportages

In alle drie de modellen staat de persoonlijke rapportage centraal. Die vormt het startpunt voor reflectie, teamgesprekken en vervolgacties.

  • DISC-profielen komen voort uit een vragenlijst van in totaal 24 vragen. Er wordt uitgegaan van zelfperceptie in een gekozen situatie.
    De profielen zijn na uitleg helder, concreet en praktisch toepasbaar. Ze geven inzicht in voorkeursgedrag, sterktes, valkuilen en communicatievoorkeuren. Het is uitstekend geschikt voor snelle herkenning en toepassing binnen de organisatie.
  • MBTI-profielen komen ook voort uit zelfperceptie. De vragenlijst bevat in totaal 88 vragen. Deze profielen zijn diepgaand. Ze helpen mensen zichzelf te begrijpen op een meer psychologisch niveau. Ze maken ook cognitieve functies bespreekbaar zoals introverte intuïtie of extraverte denken. Het helpt om de innerlijke wereld, zoals drijfveren, beter (bij elkaar) te begrijpen.   
  • Belbin-profielen komen voort uit 360 graden feedback. De deelnemer zelf moet aan de slag met stellingen en een woordenlijst en nodigt tevens ook collega’s en andere bekenden uit voor online feedback. Dit geeft een breed en betrouwbaar beeld in het rapport. De profielen tonen de verschillende teamrollen met bijbehorende gedragskenmerken. In de uitgebreide versies kunnen ook observaties van collega’s worden meegenomen (360 graden). Dat maakt het beeld rijker en inzetbaar voor teamrolanalyses. Een uitgebreid teamrapport vat de bevindingen samen.

➡️ Alle drie leveren waardevolle profielen op die deelnemers als spiegel gebruiken, mits goed begeleid en vertaald naar de praktijk.

4. Achtergrond en theoretische basis

  • DISC is gebaseerd op het werk van psycholoog William Marston (1928). De profielen die Abundant Life gebruikt zijn later wetenschappelijk doorontwikkeld op de universiteit in minesota door dr. John Geier en gericht op praktische gedragstypologieën. De focus ligt op observeerbaar gedrag in interactie. Het model is betrouwbaar, creëert begrip en nuance hoe mensen tegen elkaar aankijken. Dit artikel gaat dieper in op de wetenschappelijke betrouwbaarheid van het DISC model wat wij gebruiken.  
  • MBTI komt voort uit de theorie van Carl Jung over psychologische typen (1921), uitgewerkt door Isabel Briggs Myers en haar moeder Katherine Briggs en in latere fases door een team van psychologen verfijnd. Het model werkt met voorkeursparen en cognitieve functies. Het is het meest gebruikte persoonlijkheidsinstrument ter wereld. Dit artikel gaat dieper in op de wetenschappelijke betrouwbaarheid van het MBTI-model wat wij gebruiken.  
  • Belbin is ontwikkeld door de psycholoog Meredith Belbin (1981) op basis van jarenlang en uitgebreid wetenschappelijk teamonderzoek. De focus van het model richt zich op de verschillende individuele bijdragen binnen teams en hoe het team als geheel functioneert. Dit artikel gaat dieper in op de wetenschappelijke betrouwbaarheid van het MBTI-model wat wij gebruiken.  

➡️ De modellen verschillen in diepgang, oorsprong en focus. DISC is gedragsgericht, MBTI voorkeurgericht, Belbin teamrolgericht. De drie modellen zijn complementair aan elkaar. 

verschil MBTI, DISC, Belbin

5, Wanneer welk model inzetten?

  • Kies voor een DISC-training als je een team wil helpen bij directe gedragsverbetering in communicatie, samenwerking of feedbackcultuur. Snel inzicht, snel toepasbaar.
  • Kies voor een MBTI-training als je dieper wilt reflecteren op onderlinge verschillen in persoonlijkheid, motivatie, besluitvorming of leiderschap. Vooral bij zelfinzicht, persoonlijke groei of onderstromen in teams.
  • Kies voor een Belbin-training als het gaat om het optimaliseren van productieve samenwerking en/of samenstellen van (project/sub) teams.
     

➡️ In praktijk zien we dat het goed is om eerst op één model te focussen. Maar het is zeer wel mogelijk om in de loop der tijd ook de andere modellen te integreren in de werkpraktijk, daar de modellen elkaar aanvullen.

Afsluiting

Belbin of DISC? DISC of toch MBTI? DISC, MBTI en Belbin zijn geen concurrerende modellen, maar krachtige en complementaire instrumenten die elk op hun eigen manier bijdragen aan persoonlijke groei en effectieve samenwerking. Door hun verschillende invalshoeken – gedrag, persoonlijkheid en teamrol – geven ze samen een rijk en volledig beeld van hoe mensen functioneren binnen teams en organisaties.

Bij Abundant Life hebben we er dan ook heel bewust voor gekozen om ons te laten accrediteren voor alle drie de modellen. Niet omdat we willen kiezen voor één waarheid, maar juist omdat we geloven dat elk team en elk individu baat heeft bij een benadering die meerdere perspectieven samenbrengt. In onze teamtrainingen maken we gebruik van persoonlijke profielen als basis voor reflectie, open gesprek en praktische toepassing.

Door deze modellen naast elkaar te gebruiken, helpen we teams niet alleen om beter samen te werken, maar ook om elkaar dieper te begrijpen – in gedrag, in drijfveren én in rolverdeling. Zo bouwen we aan duurzame teamontwikkeling, op een manier die zowel persoonlijk als professioneel tot zijn recht komt.